Mihura, parasito magikoa

Kalekumeok ‘mihura’ hitza entzun eta batetik arraza suharreko zezena edo idazle baten akordua (Miguel Mihura) datozkigu bat-batean. Azken batean, jatorri japoniarreko abizen espainiarra dugu. Baina gure artean mihuraz aritzen garenean landare parasitoa izan ohi dugu hizpide, zuhaitz batzuen adarretan bizi den landarea, alegia.

Aurten ere San Tomas (Euskaltzaindia dixit) azokan mihura-saltzaileak aurkituko ditugu gure herrietako plazetan, etxeko ateburuan jarrita zorte ona ekarriko digulakoan. Zertarako erabili izan da mihura gure artean? Eta Europako beste herri batzuetan?

Mihura, elorri zuri batean (Urigoiti, Orozko)

Gaztelaniaz muérdago esaten zaio. Bere zientzia-izena Viscum album da.

Esan dugun bezala, mihura landare parasitoa da baina ez da zuhaitz guztietan hazten, nagusiki fruta-arboletan hazten da; haritz, arte, makal zein bestelakoen adarretan ere bizi ohi da.

Mihuraren hosto-galtzarbeetan sortzen diren fruituak sexubakarrekoak dira; landare bakoitzak sexu bat baino ez dauka. Fruitu emeak baia zuri likatsuak bihurtzen dira. Fruituok neguan heltzen dira. Fruitu bakoitzak hazi txikia dauka, hegaztiek (zozoek batez ere) berauek jandakoan itsatsita geratu zaien mokotik kendu ahal izateko zuhaitzen adarretan uzten dutena.

Erabilera ezberdinak

Mutrikun txahala egin berritan behiei mihura-ura eman izan zaie karena edo plazenta botatzeko. Bestetik, txoriak harrapatzeko lika egiteko ere erabili izan dira mihura-fruituak. Txoriak modu honetan harrapatzea debekatu dago gaur egun. Hona hemen txori koittaduak nola harrapatzen ziren:



Abadiñon tentsioa jaisteko erabili izan da landare hau, infusioan hartuta.

Bestelako erabilerak ere izan ditu mihurak: lunbagoa eta ziatikaren kontra egiteko, baita ospel eta barizeak kentzeko.
Minbiziaren aurkako borrokan emaitza onak lortu dira mihurarekin, izan ere bere molekula eta proteinek tumoreei aurre egiten dietela frogatu dute hainbat ikerketek.

Dena dela, landare honen toxikotasunagatik bere salmenta debekatuta (edo oso mugatuta) dago.

Landare sakratu eta magikoa

Antzinako druiden artean sakratua zen mihura, gaitz magiko zein fisikoei aurre egiteko aproposa. Babesgarri eta sendagarri –magiko– indartsutzat zeukaten. Bakearen ikurra ere bazen eta kutun babesgarria. Gizontasunaren sinboloa zen, gorostiarekin kontrajarrita zegoena (emetasunaren ikurra azken hau). Sehasketatik zintzilikatzen zen maitagarri edo hadek umerik lapur ez zezaten. Elezahar batzuek diotenez mihuraren botere magikoa bere sorreratik dator; ez delako ez zerutarra ez lurtarra, bere sustraiek ez dutelako lurra ukitzen. Horregatik hartzen denean ez da lurrera jausi behar eta jasotakoan sabaitik zintzilikatu beharra dago.

Mito batzuen arabera, tximista batek zuhaitz batean jotzean sortzen da mihura, modu horretan sinbolikoki zeru-lurrek bat egiten dutelako.


Garbiñe Agirrek "Druidak Zesarren testuetan" izeneko artikuluan honakoa aipatzen du:

"Plinio Zaharrak (Historia Naturalis) druiden zeremonia baten berri ematen digu. Mihura jasotzen ikusi zituen; ilargiaren seigarren eguna aukeratzen dute horretarako eta prestaketa moduan oturuntza eta bi zezen zurien sakrifizioa egiten dute. Druida arropa zuriz zuhaitzera igoko da eta urrezko igitai batez mihura adar bat ebakiko du eta kapa zuri batean jasoko. Zezenak orduan sakrifikatzen dira".

Tximistetatik, gaiztakerietatik eta gaixotasunetatik babesteko erabiltzen zuten, emakumeei haurdun geratzen laguntzeko, ikusezin bihurtzeko, zauriak sendatzeko...
Udako eta –batez ere– neguko solstizioetan jasotzen zuten, –ahal zela– haritzetan jaiotako mihura-adarrak.

Gaur egun mihura, zorionarekin lotzen da eta Gabonetako jaietan erabiltzen da. Esaten dutenez, adar txikitxo bat baino ez da jarri behar eta sekula ez da diruaren truke eskuratu behar, bestela zoriona desagertu eta zoritxarrak ekar ditzakeelako. Modu honetan landarea modu magikoan babesten da, bai merkaturatzetik bai neurrigabeko inausketetatik.
Mihuraren azpian dauden bikotekideek elkarri musua emanda euren maitasuna iraunarazten omen dute. Beraz badakizue, ez erosi mihurarik, edo erostekotan oparitzeko izan dadila... adar-txikiak erabili eta on egin diezazkizuela mihurapeko musuek.

Euskaraz, gaztelaniaz eta latinez mihura izendatzeko hitzen inguruan gehiago jakiteko klikatu hemen.